اولین همایش ملی زبان تزئین در طراحی مد و لباس

طراحی مد و لباس- با در برداشتن مفهومی جامعه ­شناختی- محصول دوران انقلاب صنعتی است که با چرخ­های خیاطی و ماشین­های دوزندگی مدرن ظهور یافت و سریعاً در فرهنگ جوامع بسط پیدا نمود. چنانکه در بازه زمانی کوتاهی به نیازی نه تنها فرهنگی بلکه اجتماعی بدل شد و به هویت فردی بسنده نگردید، بلکه به­ صورت چالشی اجتماعی طرح یافت.

در ایران معاصر نیز پس از انقلاب 1357 و بنیان نهاده شدن نظام جمهوری اسلامی، مسئله مد به ­ویژه در حوزه پوشش اجتماعی زنان که همراه با پیچیدگی­ های خاص است، در مرکز گفتمان­ های فرهنگی قرار گرفت. نوع لباس و تصمیم­ های پیرامون پوشش در منازعات سیاسی و آیین­­ نامه­ های تربیتی و قواعد رفتار هنجاری خود را نشان داد. به نحوی که گفتمان­ های مسلط با طرح الگوهای ساختاری پوشش مانند لباس ملی و لباس رسمی سعی در همسانی پوشش نمودند و در مقابل، گفتمان­ های دیگر با تأکید بر آزادی انتخاب­های فردی الگوی تنوع پوششی را دنبال کردند.

در حقیقت، پوشش افراد یا مبین دنباله ­روی آنان از هنجارهای نشأت گرفته از گفتمان­ مسلط قدرت یا مبین مقاومت در برابر این هنجارها بود. با گذشت 25 سال از این جریان، در سال 1383 با تأکید مقام معظم رهبری بر مسئله مدگرایی و شکل­ دهی به لباس ملی، نقطه عطفی در طراحی لباس و گفتمان مد ایران به وجود آمد و سبب شد با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال 1385 کارگروه مد و لباس در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گیرد. این کارگروه، در اقدامی گسترده ­تر، بنیاد مد و لباس ایرانی- اسلامی را متشکل از اعضاء خود کارگروه به همراه تعدادی از کارشناسان وزارتخانه ­ها و بخش خصوصی تأسیس کرد تا نهادی تعاملی میان فعالان عرصه تولید مد و لباس و دستگاه­های دولتی باشد و تمامی مصوبات کارگروه را اجرایی نماید.

این بنیاد همزمان با شکل­ گیری خود در سال 1390، جشنواره ملی مد و لباس فجر را که در حال حاضر یکی از ارکان کلیدی تأثیرگذار در سیاستگذاری مد و لباس ایران است، پی ­ریزی نمود تا با گزینش و نمایش آثار برتر طراحان لباس (مبتنی بر اصول و ارزش­هایی که هرساله در فراخوان خود اعلان می­دارد) ضمن به رسمیت شناختن تمایزهای طبقاتی و انتخاب­ های فردی، الگوهای روشنی از مد ایرانی- اسلامی ارائه دهد و بدین نحو بر روند مدگرایی جامعه تأثیرگذار باشد.

لیکن آنچه در این میان، به مثابه خلأیی عظیم میان دانشگاه­های دربردارنده رشته طراحی پارچه و لباس، بنیاد، جشنواره و تمامی نهادهای نظارتی و وزارتی وابسته به کارگروه احساس ­گردید؛ عدم توجه به مسئله تزیینات و فعالان و شاغلان وابسته بدان ها در این عرصه است. چندان که تمرکز بر نقش و رسالت پربار نمودن آنها به عنوان بستری برای جهت ­دهی به هویت ایرانی- اسلامی در پوشش و مدیریت فرآیند مد و لباس در سطح ملی می­تواند بسیار حائز اهمیت باشد. زیرا هرگونه واکاوی از وجوه متعدد در میزان اثر بخشی فعالیت­های چنین حوزه ­ای به ویژه بر محوریت عفاف و حجاب و ارائه راهکارها و سیاست­های خاص جهت ارتقاء و پیشبرد آنها نمی­تواند در خلأ و بدون اهتمام به مطالعه نظام­ مند صورت گیرد.

بنابراین هشتمین همایش مبانی نظری هنرهای تجسمی بر محوریت آرایه ­های تزیینی در مد و لباس شکل گرفت تا بر مدون­ سازی آموزش­های سنتی، غنی­ سازی منابع مکتوب و نیز پربار نمودن فعالیت­ های بینارشته ­ای در باب فرهنگ زینتی مد و لباس به ویژه در راستای پوشش ایرانیان مددرسان باشد. عرصه­ ای که علیرغم تکاپو در بازار اقتصاد هنر، چندان حائز اهمیت و شایان توجه از سوی مسئولان ذیربط نبوده و از دید پژوهشگران و علاقمندان به مواریث هنری کشورمان هم مغفول مانده است.

با این وجود، برپایی چنین رویداد علمی می­تواند دستاوردهای ذیل را به همراه داشته باشد:

1. گردهم آمدن و کسب شناخت از آثار، دستاوردها و محصولات هنرمندان و فعالان بومی چنین عرصه­ای به ویژه در مناطق مرزی ایران و اساتید پیشکسوت و بعضاً ناشناخته در رشته­ های گوناگون هنرهای صناعی، هنرهای سنتی، طراحی پارچه و لباس، طراحی جواهرات و زیورآلات، طراحی کیف و کفش و همچنین صنعتگران و تولیدکنندگان پوشاک، صاحبان مشاغل خانگی، طراحان خانه­ های مد، مزون­ داران و فعالان حوزه عفاف و حجاب؛

2. شناخت ساز و کار نهادها و بخش­های مرتبط و میزان تأثیرگذاری آنها بر الگوهای تزیینی در پوشش ایرانی- اسلامی و روند مدگرایی ملی

3. کمک به گسترش و اشاعه اطلاعات و نتایج پژوهش­ها درباره پیشرفت­های موجود در عرصه­ای خاص از طراحی و مد لباس و عفاف و حجاب

4. ایجاد یک شاخصه توسعه ­یافتگی و اعتبار علمی برای نظام جمهوری اسلامی در سطح بین­ المللی

5. شکل­ دهی به یک مکانیسم علمی- فرهنگی جهت شکوفایی صنایع و فناوری­های مربوطه به ویژه در عرصه کسب­ و کارهای مرتبط با زنان

6. برقراری ارتباط میان مجامع علمی، پژوهشگران، طراحان و فعالان در تمامی گرایش­های طراحی لباس، طراحی و چاپ پارچه، طراحی بافت، طراحی دوخت، طراحی سنتی تزئینات لباس، طراحی ملزومات وابسته (کیف، کفش، زیورآلات و .....)

7. توسعه دانش و انتقال آن از بخش­های دانشگاهی به حوزه صنعت و تولید

8. امکان­سازی بررسی­ های آسیب­ شناسانه و ارائه راه­ حل­ های علمی در مواجهه با چالش­های پیشِ­ روی این حوزه

9. توسعه مهارت­ها و فنون به نحو صحیح و بومی شده به علاقمندان و متخصصان


در پایان شایان ذکر است که این همایش با همکاری و حمایت­های همه­ جانبه "انجمن طراحان و دوزندگان رو دوزی­ها و آرایه­ های تزیینی مد و لباس کشور" دارای مجوز رسمی از "وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی" و "وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی" به شماره ثبتی 3233104 برگزار می­گردد.


محورهای همایش

1. مطالعات با رویکرد نظری

مفهوم و مبانی نظری تزیین در طراحی مد و لباس

پژوهش­های بنیادی و کاربردی با رویکرد شناخت تزیینات در تاریخ لباس ایرانیان

ارزیابی و آسیب­ شناسی سرفصل­های دروس مرتبط در دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی

ارزیابی و آسیب­ شناسی پایان­ نامه­ های دانشگاهی بر محوریت تزیینات در طراحی مد و لباس

معرفی و شناسایی آثار پژوهشی، تألیفات و ترجمان­ ها درباره تزیینات مد و لباس

جایگاه هنرهای تزیینی مد و لباس در مطالعات بین ­رشته ­ای

2. مطالعات با رویکرد فرهنگی- اجتماعی

هویت و بوم­شناسی هنرهای تزیینی مد و لباس

نقش زنان در هنرهای تزیینی وابسته به عرصه طراحی مد و لباس

جایگاه تزیینات مد و لباس در هنرهای معاصر

کاربرد هنرهای تزیینی مد و لباس در رونق صنایع وابسته و بازار اقتصاد هنر

تجلی تفکر ایرانی- اسلامی در تصویرسازی آرایه­ های تزیینی مد و لباس

اهمیت هنرهای تزیینی مد و لباس در پیشرفت و توسعه پایدار فرهنگی

آسیب­ شناسی هنرهای تزیینی مد و لباس در نمایشگاه­ ها و جشنواره ­های هنری

3. مطالعات با رویکرد تاریخی

آیکونولوژی نقوش و آرایه­ های تزیینی در منسوجات و پوشاک

سبک‌شناسی و سیر تحول نقوش و آرایه‌های تزیینی در منسوجات و پوشاک

تبارشناسی تزیین در منسوجات و پوشاک اقوام ایرانی

تولید و تجارت تزیینات منسوجات و پوشاک در قلمرو فرهنگ­های ایرانی

4. مطالعات با رویکرد مهارت ­ورزی

فنون سنتی تزیین‌ در طراحی و تولید منسوجات و پوشاک

مواد، وسایل و ملزومات اجرایی تزیینات پوشاک

شناخت استادکاران و آثار فاخر آنها در حوزه تزیینات پوششی ایرانیان

ارتباط هنرمندان معاصر با تکنیک­ها و امکانات اجرایی فناورانه و دانش ­بنیان

logo-samandehi