نمایشگاه ها و گالری ها همچنان پرکار و شلوغ بودند و تنها در تهران ۲۰ گالری یا نگارخانه جدید تاسیس شد.

در سالی که گذشت، هم هنرمندان ایرانی، آثارشان را در نقاط مختلف دنیا به نمایش گذاشتند و هم شماری از کارهای مهم در حوزه هنرهای تجسمی در ایران به نمایش درآمد.

در سال ۹۳ نیز، داستان همیشگی زندگی تکرار شد: هنرمندان جدیدی پا به میدان گذاشتند و هنرمندانی چشم از جهان فروبستند.

آنچه در ادامه می خوانید، مروری است گذرا بر برخی از مهم ترین رویدادها در حوزه هنرهای تجسمی در سالی که گذشت.

رکورد جدید

در سومین حراج تهران ویژه آثار هنر مدرن و معاصر ایران، چند رکورد جدید در زمینه فروش مجسمه، نقاشی و عکس ثبت شد. در این حراجی، تمامی ۹۰ اثر هنری عرضه شده از ۸۷ هنرمند از سه نسل از هنرمندان هنرهای تجسمی به قیمت مجموعا ۱۳ میلیارد و ۲۵۷ میلیون تومان به فروش رفت.

در این حراجی، همچنین برای اولین بار در بازار داخلی دو اثر نقاشی با قیمتی بیش از یک و نیم میلیارد تومان فروخته شد و ۳۵ اثر دیگر هم با قیمتی بیش از یکصد میلیون تومان خریده شدند.

باز هم رکورد

در سال ۹۳ فقط رکورد قیمت ها جابه جا نشد. تعدادی از سرشناس ترین هنرمندان معاصر به سال ها غیبت خود از گالری ها پایان دادند و با نمایش آثارشان رونقی خاص به گالری های تهران بخشیدند.

آیدین آغداشلو، بعد از ۴۰ سال، در ۱۵ بهمن ماه ۱۱ اثر خود را با عنوان "خاطرات انهدام" در گالری اثر به نمایش گذاشت. این نمایشگاه با استقبالی کم سابقه روبه رو شد و بسیاری در باره آن نوشتند.

ببینید: شماری از آثار به نمایش درآمده آیدین آغداشلو

روز ۲۳ آبان هم برای اولین بار، نقاشی های علی اصغر قره باغی با عنوان "شصت سال عشق نهانی" در نگارخانه مینا به نمایش درآمد. در این نمایشگاه، صد اثر از مجموع ۵۰۰ تابلویی که آقای قره باغی در طول بیش از شصت سال به طور پنهان کشیده و هرگز آنها را به نمایش نگذاشته بود، نمایش داده شد.

علی اصغر قره باغی را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین منتقدان و مترجمان حوزه هنرهای تجسمی در ایران می‌شناسند، اما با برگزاری این نمایشگاه جامعه هنری ایران با چهره دیگری از او نیز آشنا شد. نمایش آثار هنرمندان برجسته پس از سال ها غیبت در سال ۹۳ عملا تبدیل به یک روند شد.

گالرى آب انبار از دهم بهمن ماه شماری از نقاشی‌های ۴٠ سال اخیر سیراک ملکونیان از چهره‌های شاخص نسل اول نقاشان معاصر ایران را به نمایش گذاشت. سیراک ملکونیان ۸۴ ساله که سال هاست در کانادا زندگی می کند، برای برپایی این نمایشگاه به تهران سفر کرد.

از ۳۰ آبان ماه تعدادی از جدیدترین نقاشی های محسن وزیری مقدم، از پیشگامان هنر مدرن ایران در گالری خاک به نمایش گذاشته شد. محسن وزیری مقدم در این نمایشگاه که با عنوان "شهود رنگ" برگزار شد، تعدای از تازه ترین کارهای آبستره اش را که در ۹۰ سالگی خلق کرده به نمایش گذاشت.

در ۱۵ اسفندماه هم ۲۵ اثر ناصر اویسی، از پیشگامان مکتب سقاخانه در موزه هنرهای زیبای سعدآباد به نمایش گذاشته شد. آقای اویسی نیز سال هاست در کانادا زندگی می کند و این آثار از مجموعه شخصی او و از طرف خانواه اش به نمایش گذاشته شد.

نگارخانه سبز در ۲۰ دی ماه میزبان نمایشگاهی با عنوان "مروری بر آثار ابراهیم حقیقی" شد. در این نمایشگاه برای نخستین بار مجموعه ای کامل از آثار گرافیکی ابراهیم حقیقی که در برگیرنده بیش از ۳۰۰ اثر خلق شده در فاصله سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۹۲ بود، به نمایش درآمد.

همزمان با این نمایشگاه، از "کتاب حقیقی" که گزیده ای از آثار ابراهیم حقیقی در بیش از ۴۰ سال فعالیت هنری است، رونمایی شد.

و سرانجام اینکه، در سالی که گذشت، کتاب "سرآمدان هنر نو" نوشته جواد مجابی منتشر شد. این کتاب در برگیرنده ده ها مقاله، یادداشت، نقد و نظر و تفسیر و بررسی نویسنده در حوزه هنرهای تجسمی و هنرمندان این حوزه است. جواد مجابی نویسنده، شاعر و از پیشگامان نقد هنرهای تجسمی در ایران است که نوشته هایش سهمی عمده در آشنایی نسل جوان با آثار تجسمی داشته است.

کاریکاتوریستی که شوالیه شد

در آبان ماه سال ۱۳۹۳ کامبیز درمبخش، طراح، کاریکاتوریست و گرافیست، به عنوان اولین هنرمند حوزه هنرهای تجسمی ایران نشان شوالیه ملی لیاقت دولت فرانسه را دریافت کرد.

کامبیز درمبخش، متولد ۸ خرداد ۱۳۲۱، از شهرتی جهانی برخوردار است و تا کنون جوایز بسیاری از بزرگ ترین و مهم ترین مسابقات و جشنواره های بین المللی دریافت کرده است.

در سالی که گذشت، کامبیز درمبخش در چند نمایشگاه، آثارش را به نمایش گذاشت. همچنین حسن کریم زاده، گرافیست کتابی از کارهای کامبیز درمبخش به نام "مینیاتورهای سیاه" منتشر کرد. این کتاب در برگیرنده ۵۲ کار از طرح ها و کاریکاتورهای مینیاتوری او در اوایل دهه ۵۰ است که در فاصله سال های ۱۳۵۲ تا ۵۴ در روزنامه "آیندگان" منتشر می شد و به علت نگاه انتقادی او به مسایل وقت، به ممنوع القلمی وی انجامید.

سه نسل در کنار هم

در ۲۴ مهرماه نمایشگاهی به عنوان " نوسنت گرایی در هنر معاصر ایران" در موزه هنرهای تهران افتتاح شد که فرصتی یگانه برای علاقه مندان هنرهای تجمسی ایران بود تا از نزدیک سیر تحول و تطور هنرهای تجسمی را در یک قرن گذشته ببینند.

در این نمایشگاه، ۱۷۰ اثر نقاشی، مجسمه،عکس، ویدئو آرت و چیدمان از ۸۴ هنرمند از سه نسل کنار هم گذاشته شد.

تاسیس موزه گرافیک ایران

روز یکشنبه ۲۸ دی ماه، رویایی ۱۷ ساله عملی شد و موزه گرافیک ایران با نمایش ۶۰ اثر گرافیکی از گرافیست های مطرح ایرانی افتتاح شد.

ساختمان موزه گرافیک ایران بنای قدیمی زیبایی در باغ اناری تهران‌پارس در شرق تهران است که از دوران قاجار بازمانده است. با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران بازسازی شده و در اختیار انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران قرار گرفته است.

بخشی از فضای این موزه به نمایش ثابت آثار برجسته گرافیک ایران اختصاص خواهد داشت. جمع آوری، نگهداری و نمایش آثار هنرمندان پیشکسوت گرافیک، نمایش آثار هنرمندان، ایجاد کتابخانه، کلاس های آموزشی، موزه داری مرمت، فروشگاه کتاب و صنایع دستی از دیگر فعالیت های این موزه خواهد بود.

هفتمین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی

هفتمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر از ۱۴ بهمن تا ۱۲ اسفند و به شکلی غیر رقابتی برگزار شد.

در این دوره از جشنواره، حدود ۱۱۰ اثر از ۸۰۰ هنرمند در نه رشته کاریکاتور، مجسمه‌سازی، نقاشی، سفال و سرامیک، تصویرسازی، گرافیک، خوشنویسی، پوستر و نگارگری در سه بخش اصلی، جنبی و ویژه به نمایش درآمد.

با آنکه امسال نیز بحث در میان هنرمندان بر سر شرکت یا عدم شرکت در جشنواره های دولتی همچنان ادامه داشت، اما دست کم در این دوره، آثار راه یافته به جشنواره از سوی انجمن های صنفی در هر حوزه انتخاب شده بودند.

ایرانی ها در خارج

در سال ۹۳، آثار بسیاری از هنرمندان ایرانی در گالری ها و موزه های مختلف در جهان به نمایش درآمد که فهرست کردن تمامی آنها در این فرصت ممکن نیست.

در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳، موزه هنرهای مدرن پاریس میزبان نمایشگاهی بزرگ و فراگیر از هنر معاصر ایران بود. در این نمایشگاه که با عنوان "تاریخ ناویراسته" برپا شد، ۲۰۰ اثر خلق شده در ۵۰ سال گذشته در نقاشی، عکس، پوستر و گرافیک و فیلم به نمایش گذاشته شد.

بهمن محصص، بهجت صدر، کاوه گلستان، بهمن جلالی، یحیی دهقان پور، رعنا جوادی، قباد شیوا، بهزاد شیشه گران، کوروش شیشه گران، کاظم چلیپا، محسن راستانی، مزدک عیاری، جاسم غضبانپور، مهشید نوشیروانی، تهمینه منزوی، پرویز کیمیاوی و مرتضی آوینی از جمله هنرمندانی بودند که آثارشان در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شد.

در دهم شهریور ماه، خیام، اثری از حسین فخیمی از پیشکسوتان مجسمه سازی راهی آمریکا شد تا در باغی در منهتن نیویورک نصب شود. این مجسمه، سومین نسخه مجسمه خیام حسین فخیمی است. در جریان سفر حسن روحانی، رییس جمهوری ایران به سازمان ملل متحد در نیویورک، مذاکراتی درباره نصب یک اثر هنری به عنوان نمادی از ایران در باغی در نیویورک صورت گرفته بود.

خارجی ها در ایران

در سالی که گذشت، آثاری از هنرمندان سرشناس جهانی نیز در ایران به نمایش درآمد که از جمله آنها می توان به نمایش آثار اتو پینه آلمانی در موزه هنرهای معاصر تهران اشاره کرد.

کارهای اتو پینه، از پایه گذاران گروه زیرو،و از سرشناس ترین هنرمندان مدرن و یکی از بنیانگذاران هنرهای نوری و حرکتی پس از نمایش آثار دو عضو دیگر این گروه در ایران، روز پنجم اسفندماه به نمایش گذاشته شد.

قرار بود اتو پینه خود در این نمایشگاه شرکت کند، اما یک سال قبل از برگزاری نمایشگاه درگذشت.

پروژه مرمت و جلادهی مجسمه "کره" اثر آرنالدو پومودورو، مجسمه‌ساز بزرگ ایتالیایی که در باغ مجسمه موزه هنرهای معاصر تهران نصب شده، از آبان ماه تا دی ماه انجام گرفت.

آرنالدو پومودورو به خاطر خلق تندیس‌های کروی و ستونی، شهرتی جهانی دارد و آثارش در موزه ها و شهرهای مختلف جهان نصب شده است. از او به جز "کره" دو اثر دیگر نیز در ایران وجود دارد.

جوان ها می آیند

در سال ۹۳ پنجمین دوره دوسالانه نقاشى دامون‌فر ویژه جوانان زیر ۲۵ سال ایران برگزار شد. حضور چهره هایی مثل مانند آیدین آغداشلو، ابراهیم جعفری، فرشید مثقالی، حسین خسرو جردی، محمد احصایى و فرح اصولى در شوراى داورى دوره‌هاى مختلف این دوسالانه به آن اعتبار بخشیده است. رییس شورای داوران پنجمین دوره دوسالانه دامون فر، آیدین آغداشلو بود.

در دوازدهمین دوره جشن تصویر سال و جشن فیلم تصویر نیز که روز جمعه پانزدهم اسفندماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، بخش مسابقه برای جوانان زیر ۲۵ سال در رشته های عکس، پوستر، کاریکاتور و فیلم مورد توجه و استقبال قرار گرفت.

درگذشتگان

هوشنگ سیحون: هوشنگ سیحون، یکی از مهم‌ترین معماران ایرانی، روز پنجم خرداد ماه در سن ۹۳ سالگی، به علت کهولت سن در ونکوو کانادا درگذشت. از هوشنگ سیحون، به عنوان پدر معماری نوین ایران یاد می شود. او خالق بسیری از بناها و ساختمان های مهم امروز ایران است از جمله آرامگاه کسانی چون ابوعلی سینا، خیام، نادرشاه افشار، کمال الملک، کلنل محمد تقی خان پسیان و ... او در سال ۱۳۵۹ ایران را برای همیشه ترک کرد.

حسین پرتوی: حسین پرتوی، عکاس خبری در روز ۲۸ اردیبهشت ماه در ۷۲ سالگی و پس از یک دوره طولانی بیماری درگذشت.

تعدادی از عکس های او از انقلاب، از جمله معروف ترین عکس های تاریخ معاصر ایران هستند، از جمله عکس دیدار همافران با آیت الله خمینی در ۱۹ بهمن ماه سال ۱۳۵۷، عکس ورود آیت الله خمینی به تهران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ و عکس اعدام فرماندهان و مقامات نظام شاهنشاهی در مدرسه های رفاه و علوی تهران.

منوچهر درفشه: منوچهر درفشه از پیشکسوتان تصویرسازی در ایران، روز جمعه ۲۷ تیر ماه در ۷۴ سالگی در پی بیماری سرطان درگذشت. او پس از نورالدین زرین‌کلک و پرویز کلانتری در دهه های ۶۰ و ۷۰ خورشیدی مسئولیت تصویرسازی کتاب‌های درسی را به عهده داشت و از جمله تصویرسازی‌های او می‌توان به روایت منظوم "روباه و زاغ" اشاره کرد.