هدف نمایشگاه‌گردان ما در ونیز باید مشخص شود
احمد نادعلیان که سال 2003 میلادی در دوسالانه ونیز شرکت کرد، درباره‌ی نحوه‌ی برگزاری آن توضیح داد: این دوسالانه قسمت‌های مختلفی دارد و ایتالیا به‌عنوان میزبان آن غرفه‌ای بزرگ در اختیار دارد که از هنرمندان ایتالیایی و دیگر کشورها برای حضور در آن دعوت و کارهای آن‌ها را ارائه می‌کند.
این هنرمند محیطی در گفت‌وگو با خبرنگار بخش تجسمی ایسنا، ادامه داد: برخی کشورها در بینال ونیز، ساختمانی را به‌صورت سنتی در اختیار دارند و برخی هم مانند ایران، مکانی را اجاره و آثارشان را در آن ارائه می‌کنند. معمولا کشورهایی که چند هنرمند را در غرفه‌شان معرفی می‌کنند، با تعریف کردن یک پروژه این کار را انجام می‌دهند. چنانچه انتخابی صورت بگیرد کار آن‌ها یک اثر تلقی می‌شود.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در سالی که من در دوسالانه حضور داشتم شاهد بودم که ایتالیا به‌عنوان میزبان، یک هنرمند پیشکسوت خود و همچنین یک استعداد جوان را معرفی کرد، اما عموما کشورهایی که آنجا حضور و ساحنمان دائمی دارند، دوسالانه ونیز را فرصتی می‌دانند که در اختیار آن‌ها قرار گرفته که فقط یک هنرمند یا چند هنرمند خلاق و مستعد را که نگاهی ویژه دارند معرفی کنند. عموما برای کشورها دوسالانه ونیز جایی نیست که کشورها استادان شناخته‌شده و تثبیت‌شده‌ی هنری یا افراد تازه‌کار را که هنوز در مرحله آزمون و خطا هستند، راهی آنجا کنند. در این میان، نقش کیوریتور - نمایشگاه‌گردان - اهمیت دارد که باید با شناخت کافی هنرمندان را انتخاب کند.
نادعلیان درباره‌ی رویکرد بخش دولتی ایران به بینال ونیز توضیح داد: به‌جز یک دوره، در بقیه سال‌ها برای همگن‌سازی آثاری که ارائه شدند، تلاشی انجام نشد. در آخرین دوره‌ای هم که من در این بینال حضور داشتم استادانی از حوزه‌ها، سنین و سبقه‌های مختلف آمده بودند، در حالی که وقتی داوری انجام می‌شود، این شیوه‌ی ارائه‌ی آثار نمی‌تواند موفقیتی کسب کند، گرچه خود آثار ممکن است ارزشمند باشند. کیوریتوری که آثار را انتخاب می‌کند باید اهدافش را تبیین کند که قرار است چه مفهومی را ارائه کند، آن‌وقت آن مفهوم در قالب یک پروژه شامل چیدمان، نقاشی و ... که مکمل یکدیگرند، عرضه می‌شود.
او با اشاره به اطلاعاتی که تا کنون درباره‌ی نحوه حضور ایران در دوسالانه ونیز منتشر شده است، گفت: من نمی‌دانم که این اطلاع‌رسانی معرف یک پروژه از یک کشور است یا یک چشم‌انداز از یک هنر و جغرافیای فرهنگی؛ اگر نوع دوم باشد، اقدام مثبتی است، ولی اگر نوع اول باشد، با آنچه من از بینال ونیز دیده‌ام سازگاری ندارد. وقتی آثار در قالب یک پروژه نباشند، داوران دوسالانه توجهی به آن نخواهند داشت، چون داوران می‌خواهند یک اثر یا یک پروژه‌ی موفق از یک کشور را انتخاب کنند.
این هنرمند ادامه داد: مخاطبان بینال ونیز هم به چند روش آثار را می‌بینند؛ یکی هیئت داوران است که متناسب با چارچوب‌های مشخص‌شده کارها را می‌بیند، به‌جز داوران باید دید چه کیوریتورهایی ناظر بر آثار بودند و آن‌ها را مستقل از هم دیدند. وقتی فرصت دیده شدن نصیب هنرمندان با سبقه‌های مختلف شود، فضایی ایجاد می‌شود که اگر هنرمند ظرفیت و قابلیت داشته باشد، در جاهای دیگر می‌تواند عرض اندام کند. از این نظر، کمیت‌گرایی و استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی می‌تواند مفید باشد.
وی با تأکید بر این‌که هدف کیوریتور غرفه ایران در بینال ونیز باید مشخص شود، اظهار کرد: در این صورت ممکن است این گوناگونی سنی و روشی در میان هنرمندان معرفی‌شده توجیه شود؛ اما حالا به نظر می‌رسد که بخش خصوصی بار دوسالانه را بدوش می‌کشد. در حالی که اگر فکر کنیم حضور 49 نفر در ونیز فرصت موفقیت را افزایش می‌دهد، برداشت اشتباهی داشته‌ایم.
او درباره‌ی معرفی هنرمندانی از کشورهای دیگر در غرفه ایران نیز گفت: وقتی کاتالوگ بینال ونیز منتشر شود، کسی که این هنرمندان را کنار هم قرار داده، باید درباره‌ی هدفش در آنجا توضیح دهد. ممکن است این دلیل مطرح شود که این هنرمندان در جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ هستند، اما بعد این پرسش پیش می‌آید که آیا جغرافیای فرهنگی ایران محدود به این قلمرو هست؟ از سوی دیگر، معمولا در کاتالوگ بینال فقط دو صفحه به ایران اختصاص می‌یابد، در این صورت آیا همه هنرمندان انتخاب‌شده به خوبی در کاتالوگ معرفی می‌شوند؟
نادعلیان در ادامه تأکید کرد: وقتی ما قلمرو فرهنگی خود را وسیع می‌کنیم، لزوما تریبون ما در کاتالوگ بینال یا گرفتن جوایز آن، بیشتر نخواهد شد.
وی همچنین درباره‌ی مشارکت بخش خصوصی در برگزاری چنین بینالی توضیح داد: کشور ما در تنگنای اقتصادی است. در این شرایط، یک مرکزی سرمایه‌گذاری کرده و قرار است تعدادی هنرمند را بنابر دلایل خاص خودش از ایران یا کشورهای دیگر به ونیز ببرد، این چه ایرادی می‌تواند داشته باشد؟ این ظرفیت بخش خصوصی است که می‌تواند ارزشمند باشد. ما نمی‌توانیم از بخش خصوصی انتظار داشته باشیم که به‌دنبال سیاست‌گذاری‌های دولت باشد و درست نیست که بگوییم چون دولت این امکان را ندارد، از بخش خصوصی نیز این امکان را سلب کنیم.
به گزارش ایسنا، دوسالانه یا بینال ونیز (Biennale di Venezia) نمایشگاهی شامل آثار هنری معاصر است که هر دو سال یک‌بار (در سال‌های فرد) در شهر ونیز ایتالیا برگزار می‌شود. نخستین دوره‌ی این دوسالانه در سال 1895 میلادی برگزار شد و امسال پنجاه‌وششمین دوره‌ی این دوسالانه از 15 اردیبهشت‌ماه در ایتالیا برپا می‌شود.